بررسی و مطالعات تاریخی نشان می‌دهد که اقوام پارت در ناحیه شیروان زندگی و حکومت می‌کرده‌اند و قبور زرتشتی در اقصی نقاط منطقه از جمله در قسمت جنوب و جنوب شرقی تپه نارین شیروان ـ تپه نارین را اصطلاحاً تپه نادری به هزاره پنجم و چهرم قبل از میلاد می‌رسد و از این تپه ها بیشتر بصورت ارک بلد و ویژه با روشن کردن آتش در روی آن بعنوان یک وسیله مخابراتی استفاده می‌کرده‌اند و آثار قبور زرتشتی در روستاهای دوین، گلیان، زیارت، منصوران، هنامه و…هنوز هم به چشم می‌خورد و با وجود این آثار قدیمی و اشیای مکشوفه در این منطقه، شهرستان شیروان را می‌توان در ردیف یکی از شهرهای قدیمی استان خراسان قرار داد. آساک این مراسم که بعضی آساک هم گفته‌اند. نام شهری بوده که دهستان یا از کوهستانهای شمالی که در عهد قدیم همان جا پارت نامیده می‌شد و بانی آن اشک اول است.
چون اکثر محققان محل شهر باستانی آساک را در ناحیه شمال خراسان در حد فاصل بجنورد و شیروان و خبوشان ذکر کرده‌اند و بطور دقیق محل آن مشخص نگردیده است.
اگر شهرستان شیروان بیشتر مورد بررسی و کاوش قرار گیرد بسیاری از واقعیت‌ها در مورد حکومت اشکانیان برای محققان روشن خواهد شد و نیز در زمان حکومت شاه عباس صفوی، شیروان مرکز حکومت ناحیه شمال خراسان بود. وضع شهر(شیروان) ابتدا مربع مستطیل بوده و استطاله آن از مشرق به مغرب و بعدها در طرف شمال در نصف کمتر از طول شهر قدری افزوده شده در یک جمع بندی با توجه به آثار قدیمی موجود و منابع و مآخذی که ذکر شد و طبق نقل قول معمرین آبادی اولیه شهر شیروان در قرون گذشته در غرب شهر قدیم شیروان یعنی در محله «گون بات» قرار داشته است و قبل از زمان صفویه مرکزیت شهر از نظر جغرافیایی طبق اسناد و سفرنامه های به اطراف نارین تپه(ارگ) یعنی محل فعلی شهر قدیم (کهنه شهر) که متصل به گون بات و خوشه‌گاه است تغییر مکان پیدا می‌کند.
طبق نوشته مورخان در زمان صفویه و افشاریه، شیروان به یکی از مراکز عمده تصمیم گیری در شمال خراسان تبدیل می‌شود که وسعت شهر و برج و باروها و خندق‌های اطراف و وقایع تاریخی، جنگلها و درگیریهای آن دلیلی بر این مدعاست.
در ۱۲ اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۸ شمسی بر اثر وقوع زلزله، شیروان (شهر قدیم) ویران وپس از چند سال شهر جدید با رعایت اصول شهرسازی در شرق و شمال شرقی آن احداث می‌شود که به علت قرار گرفتن در مسیر جاده اصلی تهران ـ مشهد، ایجاد کارخانه‌های بزرگ قند، الیاف، اسفنج نیروگاه بزرگ گازی و…به یکی از شهرهای فعال در سطح استان خراسان تبدیل می‌گردد.
البته با رعایت به اینکه شهرستان شیروان طبق اظهار کارشناسان روی خط زلزله قرار دارد در سال ۷۵ براثر وقوع زمین لرزه نسبتاً شدید بخش زیادی از روستاها به ویژه در مناطق بخش سر حد تخریب گردید که با عنایت خاص مسئولین محترم بالاخص بازدید ریاست جمهوری وقت جناب آقای هاشمی رفسنجانی مورد بازسازی قرار گرفت.
وسعت و حدود شهر قدیم شیروان محدود است. از طرف شمال به شعبه رودخانه اترک و انتها سرکار باغی و از طرف جنوب به باغ آرستی و شعبه اصلی رودخانه اترک و گورستان قدیمی و از طرف شرق تا دروازه مشهد واز طرف غرب دروازه بجنورد (ارک) شهر قدیم را به شکل چند ضلعی غیر منظم بود حصار کشی کرده و خندق هایی به عمق ۵ تا ۷ متر حفر نموده بودند.
شهر قدیم شیروان را از نظر وسعت با توجه به تعداد برجها و میانگین فواصل آنها می‌توان بین ۶۰ تا۸۰ هکتار محاسبه کرد. شهر قدیم مانند اکثر شهرهای قدیمی ایران فاقد خیابان وسیع و مستقیم بوده و کاملاً از چند کوچه و دو میدان تشکیل می‌شد. مسیر بلندترین کوچه اصلی شهر شرقی ـ غربی و دو دروازه شهر قدیم را به هم متصل می‌کرد.
نظر خود را اضافه کنید.